کلوپ آموزش آموزش از جنس اینترنت،آموزش رایگان آشپزی،بازاریابی و …
نوشته های مشابه
معماری کلیساهای ارمنی
ارمنیان به کلیسا، یگقتی می‌گویند. برخی مهم‌ترین سهم در ارمنستان را در پیشرفت تمدن و فرهنگ مسیحی در طی سده‌های پس از گرویدن مردمان آن به آیین مسیحیت، نقش تاثیرگذار آن در زمینه معماری مذهبی می‌دانند. معماری مسیحیان بخشی از نوآوری‌ها و ابتکارات خو را از ارمنیان وام گرفته است. از این رو می‌توان همان نقشی را که برای یونان باستان در زمینه معماری جهان باستان متصوریم برای ارمنیان ایرانی در معماری جهان مسیحیت قائل شد. زیرا ارمنستان که در تعامل دائم و همه جانبه با ایران غیرمسیحی و در معرض معماری آن بوده است، ساخت گنبدها را از هنرمندان ایرانی اقتباس کرده و آن را با ساخت کلیساها تا قسطنطنیه و یونان تا کوژهای بالکان و حتی ایتالیا و جنوب فرانسه برده است.
بسیاری از کلیساهای ارمنیان بر روی مهرابه ها (یعنی پرستشگاه مهرپرستان) بنا شده است. مهرپرستی آیین پیش از مسیحیت ارمنیان در روزگار باستان بوده است؛ امروزه مثلاً زائران کلیسای اچمیازین در نزدیکی ایران، از مهرابه آن نیز بازید می‌کنند. پسوندهای آب و آبه و آ”وره به تعبین از واژه آب مشتق نشده و بنا به قول قوی‌تر، به ساختمان طاقدار و گنبدی شکل اطلاق می‌شده است. پیروان مهریامیترا باور داشتند که مهر در غاری زاده شده است. از این رو، در هر غاری مهر را نیایش می‌کردند و آن را مهرابه می‌گفتند. غارهای مهری با طاقهای گنبدی شکل که نمادی از طاق گردون بود و با ستارگان زیست می‌یافت، همواره از دسترس نور اورود تاریک نگاه داشته می‌شد. مهرابه در بخش شرقی بنا ساخته می‌شد و بر روی گنبد آن دریچه‌ای در بالای آن نصب می‌شد تا با اولین طلیعه نور خورشید در سپیده‌دم، پرتو آفتاب از سوراخی که به همین منظور ایجاد می‌شد، به درون پرستشگاه بتابد. مهرپرستان در برابر این نور به ستایش مهریا میترا می‌ایستادند. مهراب درون مهراب ساخته می‌شد و هفت پله بالاتر از کف مهرابه بود.
مهم‌ترین ویژگی کلیسای ارمنی نیز گنبد مخروطی شکل و ساختمان شرقی وغربی آن است که محراب در بخش شرقی آن قراردارد. محراب از صحن داخلی کلیسا، بلندتر است و راه ورود به آن دو ردیف پلکان است.
که در دیوراهای شمالی و جنوبی کلیسا ساخته شده است. چنین شباهت کم نظیری فرضیه اقتباس کلیساهای ارمنی از معماری پرستشگاه های نیاکان مهرپرست خود را توجه به بقایای ساختمان مهراه ها در جوار بنای کلیساها چنان که در کلیسای اچمادزین و تادئوس وجود دارد – تایید می‌کند.
کلیساهای ارمنیان، عموماً صلیبی شکل است اما بیشتر نمونه‌های قدیمی بر اساس نقشه بازیلیک ساخته شده اند که در آن‌ها طول صحن داخلی با دو ردیف ستون به سه نف (ناو) تقسیم می‌شود. معمولاً تقسیم‌بندی زیر از لحاظ سبک معماری و دوره تاریخی برای کلیسای ایرانیان ارمنی پیشنهاد می‌شود:
- کلیساهایی که پیش از سده چهاردهم میلادی ساخته شده‌اند
- کلیساهای ساخته شده در دوره صفویه
- کلیساهای متاخر که در سده‌های نوزدهم و بیستم میلادی ساخته شده‌اند.
بیشتر کلیساهایی که، قرن چهاردهم میلادی بنا شده‌اند، در آذربایجان قرار دادند و از سنگ ساخته شده‌اند. کلیساهای روزگار صفویه، با حمایت و مساعدت شاه اسماعیل، شاه طهماسب، اول وشاه عباس اول، از خشت و آجر ساخته شده، گنبد گرد و مدور دارند. کلیساهای متاخر با الهام از سبک معماری ارمنی با گنبدهای مخروطی و در شهرهایی که ایرانیان ارمنی زندگی می‌کنند، بنا شده است.
کلیسا تادئوس قدیس یا قره کلیسا
قدیمی‌ترین کلیسای ایرانیان ارمنی، کلیسای تادئوس قدیس است که در سده ششم میلادی بنا شده است. این کلیسا که یک دانک به شمار می‌اید در بلندی کم ارتفاعی که از خاور مشرف به دره کم عمقی است، در اثری استوار به مساحت ۱۵۰×۲۰۰ متر مربع ساخته شده است. چهار دیوار قطور سنگی با پنج برج، کلیسا ئو ملحقات آن را محصور کرده است. برج را؟؟؟ با ابعاد مختلف بنا شده است. سد برج در ضلع شرقی و دو برج در ضلع غربی با رو به چشم می‌آید. در چهار سوی اطراف محوطه کلیسا ۴۷ اتاق و تالار ساخته‌اند که یکی از چهار ضلع آن‌ها، با روی وانک است. بر صدف پرستشگاه‌ای اولیه ارمنی که مربعی شکل است، این کلیسا بصورت مربع مستطیل و به سبک بازیلیک با معماری خاص ارمنی ترکیب شده اس.
قسمت مرکزی و غربی که در سال ۱۳۱۹، ۱۳۲۹ میلادی به بنای اولیه افزوده شده است، با سنگ سفید و تقلید از کلیسای اچمیادزین ساخته شده و شامل ستون‌ها، قوس‌ها، گنبد بزرگ و محل ناقوس کلیساست.
کلیسای جدید با حجاری و تزئینات بسیار زیبا و ارزشمند به طور ماهرانه از اطراف ضلع غربی کلیسای؟؟؟ به آن اتصال یافته، طوی با مهارت انجام شده است که به دشواری می‌توان دریافت. ترکیب فعلی چه از نظر هیات و شکل خارجی و چه از نظر پلان و فضای داخلی شباهت کاملی به کلیسای اچمیازدین دارد.
برپایه پژوهش دکتر مهندس و نوم کلایس معاون وقت موسسه باستانشناسی آلمان در تهران، این اثر از لحاظ شهرسازی دوره قدیم بسیار جالب بود. و در هنگام حمله دشمن به صورت دژی استوار درآمده، تمام نیازهای مدافعان و پناهندگان را از داخل محوطه تامین می‌کرده است. و انک یک دریاچه دست‌ساز، چراگاه برای چارپایان اهلی و کارگاه‌های مختلف برای تهیه مواد غذایی و پوشاک و … داشته است.
هم اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی کشور با همکاری خلیقه گری ارمنیان آذربایجان، تعمیراتی در کلیسا و دیروانک تادئوس قدیس انجام می‌پذیرد.
- باروی وانک:
چهار دیوار سنگی، سه برج در شرق و دو برج در غرب وانک تادئوس مقدس را در دژی استوار محصولر کرده‌اند. ۴۷ اتاق و تالار در چهارسوی محوطه کلیسا وج-ود دارد که در گذشته محل کلاس‌های درس، حجره طلاب علوم دینی، دانشمندان و نویسندگان قیم وانک بوده است.
در ضلع غربی به جز تعدادی اتاق که هنگام ساختن برج ناقوس کلیسا غریب شده است، ۱۶ اتاق وجود دارد که به عنوان نانوایی، آسیاب، عصارخانه، انبار مواد غذایی، و تالا نهارخوری تسهیلات لازم را برای ساکنان وانک فراهم آورده است.
در شمال شرقی در محلی بین ۲ برج محل سکونت راهب ارشد قرار داشته است.
ضلع جنوبی دارای شکست بوده و در اصلی ورودی وانک در وسط طول آن قرار دارد. در ۲ گنبد بوده و در بالای آن سنگ سرخ رنگی به چشم می‌خورد. بالاتر از آن لوحی سفیدرنگ با نقش ۲ تاثیر بادم افراشته وجود دارد که به این فرسایش ناشی از عوامل جوی تشخیص آن از فاصله‌ی دور به سختی انجام گیرد. در طرفین لوحه ۲ طاق نمای سفید رنژ با قوس‌های ؟؟؟ قرار گرفته که در هر یک از آن‌هغا صلیبی کل شده است.
- بخش کهن کلیسا:
در قسمت شرقی کلیسا واقع شده و شامل: محراب و ۲ اتاق اطراف۶ آن دیوار پشت محراب (دیوار شرقی) – دیوار شمالی و جنوبی و گنبد کوچک ـ سقف محراب و اتاق‌های جنبی
- محراب و ۲ اتاق:
در زبان ارمنی ۲ اتاق که در طرفین محراب واقع شده‌اند آواندادون گفته می‌شود. محراب و آواندادون‌ها با ۲ سوی پله‌ی ۷ نایی یک متر از صحن اصلی کلیسا بالاتر قرار می‌گیرند لبه‌ی داخلی محراب که در جهت شرقی غربی قرار دارد در طرفین صحن داخلی دارای ۱۳ نقش برجسته ستون نما است که با قدس های جنانمی با پیچ‌های تزئینی زیبا به یکدیگر متصل شده‌اند. در وسط ستون نمادی هفتم صلیبی با تزئیناتی هماهنگ با قوس‌ها به چشم می‌خورد. میز محراب نیز به گونه‌ای قرار گرفته که امکان دسترسی به کلیه جهات را به هنگام مراسم به کشیش می‌دهد.
- دیوار پشت محراب:
تا ارتفاع ۴ متری که به متر نیز می‌رسد فاقد تزئینات است. در بالای قرنیز ۲ متر از هم وجود دارد که در ارتفاع ۲ متری، ستون نماها به سرستون کوچکی منتهی شده‌اند. که بوسیله یک قوس جنانمی ۲ نیم قوس روی سر ستون را به یکدیگر متصل می‌کند در وسط طاق نمای به وجود آمده صلیبی حجاری شده است که در وسط آن روزن پشت محراب وجود دارد. اطراف روزن کنگره‌های تزئین شده است در ۴ گوشه صلیب نیز مربع‌هایی وجود دارد. در مربع بالایی صلیبی به چشم می‌خورد و مربع پایهS صلیب با طرح شطرنجی از ۴ ضلعی سیاه در متن سفید کار شده است.
- دیوار شمالی و جنوبی:
در وسط دیوارهای شمالی وجنوبی مانند دیوار پشت محراب از بالای قرنیز ۲ ردیف متون نما و قوس هلالی به چشم می‌خورد. لذا قوس‌های هلالی این قسمت با ۳ ردیف کلاف زنجیر مانند سفیدرنگ تزئین شده است. در بین طاق نماهای به وجود آمده پس باروزنی در میان برای تابش نور به اتاق‌های جنب محراب وجود دارد. صلیب نیز شامل ۲ کلاف درهم پیچیده است که در قسمت بالایی آن پرنده‌ای به چشم می‌خورد. در پایه‌ی صلیب نیز مربعی است که با سنگ‌های سیاه در متن سفید صلیب ۴ مثلث بوجود آورده است.
در دیوار شمالی کتیبه‌ای به زبان ارمنی وجود دارد که تاریخ ساخت آن را به ۸۷۹ سال قبل نشان می‌دهد.
- گنبد کوچک:
قسمت خارجی گنبد کوچک شامل ۲ بخش است. ساق گنبد و گنبد مخروطی شکل. ساق گنبد شامل طوق پایین
طوق پایینی آن بر روی تویزه‌ها و نیل پوش‌های بین ستون ها قرار دارد که در ۵ ردیف چیده شده است. ساق گنبد که بر روی طوق پایینی قرار گرفته دارای ۱۲ طاق نما با پنجره است. در قسمت بالایی طاق نماها طوق اصلی گنبد واقع شده که گنبد بر روی آن استوار است. ساق گنبد ۲ ضلعی بوده و یک ردیف در میان سنگ سیاه و سفید است. در ۴ سوی گنبد چهار پنجره وجود دارد.
در قسمت فوقانی پنجره ها ۵ ردیف سنگ وجود دارد که ۳ ردیف سیاه رنگ است. کمربند گنبد از ۳ ردیف مانده به آخرین سنگ ریز طوق بالایی شروع می‌شود و متشکل از مربع ها و سوس‌هایی است که به نحو زیبایی حجاری شده است و جلوه‌ی خاصی به گنبد بخشیده است. در حد فاصل پشت بام شیروانی مانند محراب و ۲ اتاق جنبی برای استحکام بیشتر گنبد ۲ پشتبانه به چشم می‌خورد.
- سقف محراب و اتاق‌های جنبی:
پوشش سقف و ۲ اتاق جنبی آن شیروانی شکل است. در ۳ راس به وجود آمده از محل اتصال ۲ ضلع شیروانی مانند محراب و ۲ اتاق جنبی آن قبله‌ای کار گذاشته‌اند. بر روی قبه با سنگ یک پارچه گنبدی بسیار کوچک حجاری شده قرار دارد. از این رو بام محراب و اتاق‌های جنبی آن دارای ۳ گنبد کوچک می‌باشند.
